Hormonale en biologische processen bij seksuele aantrekkingskracht (ong. 100 processen)
1. Zintuiglijke waarneming (prikkels activeren het brein)
🧠 Processen (min. 10):
- Visuele prikkels activeren de nucleus accumbens (beloningscentrum).
- Geur (feromonen) bindt aan receptoren in het vomeronasaal orgaan en het olfactorisch systeem.
- Auditieve signalen (stemgeluid, lachen) beïnvloeden de amygdala.
- Gezichtssymmetrie en secundaire geslachtskenmerken activeren esthetisch beoordelingssysteem.
Belangrijkste hormonen:
- Dopamine: start de interesse.
- Noradrenaline: verhoogt alertheid en focus.
Het sympatische zenuwstelsel gebruikt immers noradrenaline als neurotransmitter. De catecholaminen zetten het lichaam in de hoogste staat van paraatheid, klaar om te vechten of te vluchten, of om alledaagse stresssituaties het hoofd te bieden.
Bron: www.zowerkthetlichaam.nl/4490/adrenaline-en-noradrenaline/
2. Eerste indruk en sociale beoordeling
💡 De "eerste indruk" en sociale beoordeling zijn niet zomaar psychologische reacties. Ze zijn geworteld in een spektakel van biologische processen die zich in milliseconden voltrekken.
Processen (min. 15):
- Oxytocine beïnvloedt sociale herkenning.
- Spiegelneuronen in de hersenen herkennen lichaamstaal, micro-expressies.
- De prefrontale cortex beoordeelt “geschiktheid” op basis van culturele en evolutionaire voorkeuren.
3. Activatie van het beloningssysteem (verliefdheidsfase)
🔬 Processen (min. 20):
- Dopamine piekt: gevoel van geluk, motivatie.
- Serotonine daalt: obsessief denken, romantische fixatie.
Serotonine is een neurotransmitter met een overwegend stimulerende werking. Het is een tryptamine die invloed heeft op het geheugen, stemming, zelfvertrouwen, slaap, emotie, orgasme en eetlust. Het speelt ook een rol bij de verwerking van pijnprikkels.
- Cortisol stijgt: lichamelijke stress, hartkloppingen.
Cortisol wordt soms het stresshormoon genoemd omdat het vrijkomt bij elke vorm van stress, zowel fysiek als psychologisch. Het zorgt ervoor dat bepaalde eiwitten in spieren, via hydrolyse, worden afgebroken waarbij aminozuren vrijkomen. Hiervan kan, via gluconeogenese, glucose worden gemaakt, dat vervolgens via de celademhaling in energie wordt omgezet. Deze energie wordt gebruikt om het lichaam terug te brengen in de oorspronkelijke fysiologische toestand of homeostase; op het moment van stress komt adrenaline en noradrenaline vrij om het lichaam alerter te maken en klaar om te vechten of te vluchten.
Bron: nl.wikipedia.org/wiki/Cortisol
- Oxytocine en vasopressine verhogen bij lichamelijk contact → binding.
⚖️ 4. Hormonale invloeden bij mannen en vrouwen
👩 Vrouwen:
- Oestrogeen: verhoogt gevoeligheid voor geur, aanraking en emotionele prikkels.https://nl.wikipedia.org/wiki/Oestrogeen
- Luteïniserend hormoon (LH) en FSH bepalen vruchtbare periodes.
Tijdens ovulatie: verhoogde feromoonproductie en aantrekkelijkheid.
👨 Mannen:
- Testosteron: verhoogt seksuele aandrang, concurrentiegedrag.
- Dihydrotestosteron (DHT): activeert typische mannelijke gedragspatronen.
Zien van aantrekkelijke vrouw verhoogt testosteron binnen minuten.
🧬 5. Genetische compatibiliteit en geur (MHC-complex)
Processen (min. 10):
- Vrouwen prefereren de geur van mannen met een verschillend Major Histocompatibility Complex (MHC) → genetisch diverse nakomelingen.
- Reukzin beïnvloedt hormonale cycli (het beroemde 'dorm-effect' tussen vrouwen).
- Onbewuste evaluatie van immunologische compatibiliteit.
💞 6. Hechting en langdurige binding
Processen (min. 15):
- Oxytocine en vasopressine vormen de basis van monogame binding.
- Herhaling van aanraking en seks versterkt receptorgevoeligheid voor deze hormonen.
- Hersennetwerken vormen "liefde-geheugensporen".
🧪 7. Epigenetische beïnvloeding door ervaring
Processen (min. 10):
- Seksuele en romantische ervaringen beïnvloeden de methylatie van genen die betrokken zijn bij stress, hechting en hormoonreceptoren.
- Eerste liefdesrelaties vormen een epigenetisch profiel dat later gedrag stuurt.