Gould en Eldredge introduceerden het concept van punctuated equilibrium, dat suggereert dat evolutie vaak in sprongen plaatsvindt, met periodes van snelle verandering gevolgd door lange periodes van stabiliteit. Hun werk gaf een ander perspectief op de snelheid van evolutionaire verandering en benadrukte de rol van omgevingsfactoren.
Dit concept is gebaseerd op de verspreiding van fossielen in de aardlagen.  Maar de aardlagen komen voort van de zondvloed catastrofe en zijn waarschijnlijk door fysische processen in lagen afgezet tijdens enorme water- en slijkstromen.
Het punctuated equilibrium bevestigt nogmaals de soorten die Mayr beschreef.  Voor het idee van gestadige evolutie brengt dit concept enkel problemen aan. Evolutie zou nu in grotere stappen zijn gebeurd, waardoor de toevalsfactoren wiskundig gezien naar asymptotische  pieken neigen. Dit is natuurlijk ook niet bewezen… pure veronderstelling vanuit een verkeerde interpretatie van de aardlagen.